لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی

در این مقاله میخوانید:

هیستروسکوپی

هیستروسکوپی نوعی عمل جراحی است که طی آن یک تلسکوپ (ابزار میله‌ای شکل که در انتهای آن یک دوربین قرار دارد) وارد رحم شده و حفره داخلی رحم به ‌وسیله آن بررسی می‌شود. با این روش می‌توان شرایط غیرطبیعی رحم را تشخیص داد که عبارتند از:

  • میوم‌های زیرمخاطی (داخل رحم‌)
  • چسبندگی دیواره‌های رحم به هم‌
  • پولیپ‌
  • وجود دیواره داخل رحمی
  • ناهنجاریهای مادرزادی رحم‌

بدین ترتیب می‌توان گفت هیستروسکوپی یک روش تشخیصی- درمانی است که در بیماری‌های زنان و نازایی کاربرد دارد.

در چه مواردی هیستروسکوپی انجام می‌شود ؟

درموارد زیر ممکن است پزشک انجام این عمل را توصیه نماید:

  • خونریزی غیر طبیعی (خون‌ریزی‌های شدید و یا طولانی رحم، خون‌ریزی‌های بین دو پریود و خون‌ریزی پس از یائسگی)
  • پریودهای نامنظم
  • دردهای شدید رحمی
  • سقط مکرر جنین
  • درمان ناباروری
  • برداشتن پولیپ‌های رحمی و انواعی از فیبروم‌ها

در موارد ناباروری، هیستروسکوپی جهت یافتن علت ناباروری و برطرف کردن چسبندگی‌های رحمی کاربرد دارد. سپتوم یا دیواره داخل رحمی، عامل مهمی در ایجاد سقط مکرر در بسیاری از بیماران می‌باشد که توسط هیستروسکوپی قابل تشخیص و درمان است.

عمل هیستروسکوپی چگونه انجام می‌شود؟

عمل هیستروسکوپی یک جراحی کوچک است که تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی سبک صورت می‌گیرد. اولین قدم در هیستروسکوپی باز کردن دهانه رحم به کمک یک ‌سری وسایل گشادکننده است‌. پس از باز شدن مجرای دهانه رحم‌، هیستروسکوپ را که به‌صورت یک تلسکوپ کوچک مجهز به فیبر نوری است از دهانه رحم‌ عبور داده و در قسمت تحتانی رحم قرار می‌دهند. سپس یک مایع شفاف (‌مانند سرم فیزیولوژیک، هیسکون یا گلیسین) یا گاز دی اکسید کربن را به کمک وسیله ‌مخصوص به داخل رحم وارد می‌کنند.

این مایع یا گاز، حفره رحم را متسع کرده‌، خون و ذرات اضافی را دور کرده و این امکان را برای پزشک فراهم می‌آورد تا مستقیماً ساختمان داخلی رحم را مشاهده نماید. به این ترتیب، پزشک معالج می‌توانند تشخیص خود را قطعی نماید، نمونه‌های مورد نظر خود را بگیرد و روش‌های درمانی مورد نیاز بیمار را اعمال کند و انواع گوناگون جراحی‌ها را انجام دهد. بنابراین هیستروسکوپی، هم به عنوان روش تشخیصی و هم درمانی به کار می‌رود.

مزایای انجام عمل هیستروسکوپی چیست؟

یکی از عمده‌ترین فواید هیستروسکوپی علاوه بر تشخیص دقیق ‌بیماری این است که می‌توان در همان زمان به کمک عمل هیستروسکوپی درمانی، آن ضایعه را ترمیم و اصلاح نمود.

در مقایسه با عمل جراحی باز این روش دارای مزایای بسیار است. به عنوان مثال کاهش درد، کاهش زمان بهبودی، کاهش چسبندگی، صرفه جویی در هزینه، کاهش خونریزی و احتمال عفونت و عدم نیاز به بیهوشی عمومی. در گذشته تشخیص و اصلاح بیماری‌های زنان به جراحی‌های بزرگ و بستری شدن احتیاج داشت ولی لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی باعث شده است که پزشکان این اختلالات و ضایعات را به طور سرپایی تشخیص داده و درمان کنند.

انجام این عمل ممکن است چه عوارضی داشته باشد؟

عوارض هیستروسکوپی بسیار نادر بوده و به ندرت تهدید کننده است. یکی از آن‌ها، سوراخ شدن رحم است. اما معمولاً سوراخ ایجاد شده خودبه‌خود ترمیم می‌شود و اغلب احتیاج به جراحی ترمیمی ندارد. عوارض دیگر، مربوط به محلول مصرف شده برای باز کردن رحم می‌باشد که شامل اختلالات تنفسی، اختلالات انعقادی، کاهش حرارت بدن و واکنش‌های شدید آلرژیک می‌باشد. عوارض مربوط به هیستروسکوپی درمانی شامل صدمه به اندام‌های داخل شکمی و خونریزی بوده که بسیار نادر است. بعد‌ از انجام هیستروسکوپی، ممکن است برای چند روز ترشح واژینال و درد وجود داشته باشد. نزدیکی برای چند روز و تا زمانی که خونریزی وجود دارد ممنوع است و فعالیت طبیعی جسمانی در عرض 2-1 روز پس از آن برقرار می‌شود.

لاپاراسکوپی

لاپاراسکوپی یکی از روش‌های جراحی است که طی آن پزشک می‌تواند از طریق یک برش کوچک در زیر ناف‌، تلسکوپ مخصوص(میله باریک که در انتهای آن دوربین قرار دارد) را وارد شکم کرده و اعضای لگنی را مشاهده نماید. در روش‌های درمان ناباروری، با کمک لاپاراسکوپی می‌توان علل مختلفی مانند اندومتریوز (وجود تکه‌های کوچکی از بافت اندومتر یا لایه‌ی داخلی رحم در خارج از رحم مانند تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی و محوطه شکم که می‌تواند باعث درد، چسبندگی و نازایی شود)، فیبروم رحمی     (توده‌هایی غیر طبیعی از بافت عضلانی نرم که در دیواره رحم رشد می‌کنند) اختلالات ساختمانی، کیست‌های تخمدانی، چسبندگی‌ها و حاملگی خارج از رحم که موجب نازایی می‌گردند را شناسایی کرد. اگر مشکلی وجود داشته باشد این امکان برای پزشک وجود خواهد داشت که ضمن انجام این روش اصلاح لازم را نیز به عمل آورد، بنابراین لاپاروسکوپی ممکن است با دو هدف تشخیصی و درمانی به‌کار رود.

بعضی از اختلالاتی که در طی لاپاراسکوپی درمانی می‌توانند اصلاح شوند برداشتن چسبندگی از اطراف تخمدان‌ها و لوله‌ها، باز کردن لوله‌های  بسته، برداشتن کیست‌های تخمدانی و درمان حاملگی خارج از رحم می‌باشد. اندومتریوز خارج از رحم، تخمدان‌ها و پریتوان (پرده نازک و شفافی است که محوطه شکم و لگن را می‌پوشاند) و در بعضی موارد فیبروم رحمی نیز می‌تواند در طی لاپاراسکوپی برداشته شود.

چه زمانی لاپاراسکوپی انجام می‌شود؟

برای تکمیل بررسی علل ناباروری در زن، در اغلب موارد لاپاراسکوپی تشخیصی صورت می‌گیرد. به‌طورکلی، این عمل را پس‌ از بررسی‌ دیگر علل ناباروری انجام می‌دهند. امّا اگر درد یا مشکلات ‌دیگری مثل سابقه یک عمل جراحی وجود داشته باشد بایستی ‌لاپاراسکوپی را حتی قبل از دیگر اقدامات تشخیصی ناباروری انجام داد.

 

عمل لاپاراسکوپی چگونه انجام می‌شود؟

عمل لاپاراسکوپی یک جراحی کوچک است که تحت بیهوشی عمومی صورت می‌گیرد بنابراین باید در یک بیمارستان یا مرکز جراحی انجام شود. ضمن بیهوشی پزشک با استفاده از یک سوزن مخصوص مقداری گاز دی‌اکسید کربن یا اکسیدنیترو یا هوا را به داخل شکم وارد می‌کنند. این گاز باعث ایجاد یک فضای کافی در زیر جدار شکم و همچنین بالا راندن روده‌ها شده و امکان مشاهده راحت‌تر اعضای تناسلی و لگن را فراهم می‌آورد. بعد از تزریق گاز، سوزن خارج می‌شود. یک وسیله مخصوص به نام لاپاراسکوپ (دوربین مینیاتوری که به شکل لوله ‌باریکی است) از طریق یک برش کوچک زیر ناف وارد شکم می‌گردد و با ایجاد برش نازک دیگری در زیر شکم، پزشک وسیله باریک دیگری را وارد می‌کند تا بوسیله آن اندام‌های داخل شکم را بلند کرده و پشت و اطراف آن را مورد بررسی قرار دهد. طول این برش‌ها بین 5/0 تا 5/1 سانتی متر می‌باشد. همچنین همزمان یک ماده حاجب از طریق دهانه رحم به‌ داخل رحم و لوله‌ها تزریق می‌شود تا باز بودن یا انسداد لوله‌های رحمی تشخیص داده شود.

اگر پزشک در حین لاپاراسکوپی مشکلی را مشاهده کند با استفاده از یک وسیله جراحی مخصوص (که از طریق برش کوچک دیگری در زیر شکم، وارد حفره لگن می‌شود) می‌تواند در همان زمان آن را اصلاح نماید.

مزایای انجام عمل لاپاراسکوپی چیست؟

یکی از عمده‌ترین فواید لاپاراسکوپی علاوه بر تشخیص دقیق ‌بیماری این است که می‌توان در همان زمان آن ضایعه را ترمیم و اصلاح نمود. در اغلب موارد لاپاراسکوپی ‌این اطمینان را به زن می‌دهد که او سالم است و از شانس خوبی برای باردار شدن برخوردار است‌. در مقایسه با عمل جراحی باز این روش دارای مزایای بسیار است، به عنوان مثال کاهش درد، کاهش زمان بهبودی، کاهش چسبندگی، صرفه جویی در هزینه، کاهش خونریزی و احتمال عفونت و کاهش زمان بیهوشی به علت مدت زمان کوتاه‌تر انجام عمل.

انجام این عمل ممکن است چه عوارضی داشته باشد؟

پس از عمل، بیمار بایستی 2 تا 4 ساعت استراحت کند تا اثرات داروهای بیهوشی خنثی گردد. بیمار می‌تواند همان روز مرخص شده و به ‌منزل برود و 2 تا 3 روز بعد هم کارهای معمول خود را از سر گیرد. همچنین بیمار می‌تواند فعالیت‌ جنسی را پس از یک هفته و یا بسته به نظر و توصیه پزشک ‌خود شروع نماید. ممکن است بیمار پس از عمل احساس ناراحتی مختصری داشته‌ باشد.

این موارد شامل‌:

  • تهوع خفیف به علت استفاده از داروها یا روش جراحی
  • درد شانه و گردن به علت وجود گاز داخل شکم‌
  • درد محل عبور وسایل از جدار شکم‌
  • احساس گرفتگی گلو و خشونت صدا در مواردی که از لوله تنفسی در هنگام بیهوشی عمومی استفاده شده است‌
  • دردهای شکمی مثل دردهای دوران قاعدگی‌
  • ترشحاتی مثل خون قاعدگی برای یک یا دو روز
  • درد عضلانی بیشتر این علایم خفیف در عرض یک یا دو روز از بین می‌روند.

لاپاراسکوپی خطرات کمی را بدنبال دارد. بروزعوارض در زنان جوانی که از سلامت کافی برخوردارهستند و تحت عمل لاپاراسکوپی قرار می‌گیرند نادر بوده و معمولاً در 3 مورد به ازای هر 1000 عمل جراحی روی می‌دهد. این عوارض شامل آسیب به ‌اعضای داخل شکم مثل روده‌، رگ خونی یا مثانه است‌. بیشترعوارض هم در هنگام ورود لاپاراسکوپ از طریق ناف اتفاق می‌افتد.

درصورت بروز چنین حوادثی در ضمن عمل‌، پزشک مجبور است یک عمل‌ جراحی بزرگ انجام داده و آسیب وارده را از طریق برشی بزرگتر در ناحیه شکم ترمیم نماید. در صورت بروز هرگونه علامت‌ غیرمعمول یا خاص مانند درد، خونریزی بیش از حد و یا تب باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.

Advertisement
تاریخ
دسته
خدمات, مقالات
بدون نظر

یک دیدگاه بنویسید