روش های کنترل و درمان فشار خون بالا در بارداری

وقتی فشار خون بالا دارید، یعنی فشار خون در عروق خونی یا سرخرگ‌های شما بالا است. نحوه‌ی ثبت فشار خون به این ترتیب است: مثلاً 85/140 میلیمتر جیوه، که خوانده می‌شود «140 روی 85». فشار خون بر حسب میلیمتر جیوه بیان می‌شود و عدد اول یا عدد بالا فشار خون سیستولی شماست، یعنی فشار شریانی شما در هر بار کار قلب. عدم دوم یا عدد پایین، فشار خون دیاستولی شماست، یعنی فشار شریانی شما در زمان استراحت قلب بین دو ضربان.
فشار خون ما زمان اضطراب یا استرس، مانند زمان‌هایی که عجله داریم، افزایش پیدا می‌کند. برای بعضی افراد دیدن دکتر یا ماما استرس‌زا است. در دوران بارداری بسیار مهم است که حتماً زمان کافی برای بررسی‌های پیش از تولد در نظر بگیرید تا ریلکس باشید و فشار خونتان هم بالاتر از حد نرمال نرود.
اگر به عنوان مثال، وقتی به کلینیک می‌روید فشار خونتان بالا است اما وقتی ماما فشار شما را در خانه می‌گیرد همه چیز نرمال است، دچار مشکلی به نام «سندروم روپوش سفید» یا «فشار خون مربوط به روپوش سفید» هستید؛ یعنی بالا رفتن فشار خون در اثر استرس دیدن پزشک و بیمارستان و …

در این مقاله میخوانید:

علل فشار خون بالا در بارداری

بر اساس اطلاعات موسسه ملی قلب ریه و خون (NHLBI)، دلایل متعددی برای فشار خون در زمان بارداری وجود دارد. این دلایل عبارت اند از:
• افزایش وزن یا چاقی
• بی تحرکی
• سیگار کشیدن
• نوشیدن الکل
• حاملگی اول
• سابقه خانوادگی فشار خون بالا در زمان بارداری
• بارداری بیش از یک بچه (دوقلو یا سه قلو…)
• سن بالای 40 سال در حاملگی

علائم فشار خون بالا در بارداری

بسیاری از زنانی که در دوران بارداری فشار خون بالا دارند نشانه‌ای ندارند و به همین دلیل است که توصیه می‌شود به طور منظم فشار خون خود را نزد پزشک یا ماما در دوران بارداری اندازه‌گیری کنید. آزمایش ادرار برای تشخیص پره‌اکلامپسی از روی پروتئین ادرار هم بسیار مهم است.
با این حال، یک سری نشانه‌هایی وجود دارد که باید خیلی مراقب آن‌ها باشید چون می‌توانند نشانه‌های پره‌اکلامپسی باشند. در صورتی که هرکدام از این نشانه‌ها را داشتید باید به طور اورژانسی به پزشک یا ماما مراجعه کنید تا فشار خون و تست ادرار شما از نظر وجود پروتئین بررسی شود. این نشانه‌ها عبارتند از:
• سردرد شدیدی که از بین نمی‌رود.
• مشکلات بینایی، مانند تاری دید یا دیدن نقاط نورانی جلوی چشم
ش درد شکم یا معده. درد مربوط به پره‌اکلامپسی معمولاً در بخش بالایی شکم، دقیقاً زیر دنده‌ها، و به خصوص در سمت راست ظاهر می‌شود.
• استفراغ دیرهنگام در بارداری (نه تهوع صبحگاهی اوایل بارداری)
• تورم یا پف کردن ناگهانی دست‌ها، پاها یا صورت.
• خیلی نمی‌توانید تحرک جنینتان را حس کنید.
• احساس کسالت
توجه: تورم یا پف کردن پاها، دست‌ها و صورت (اِدِم) در بارداری‌های طبیعی امری رایج است یعنی اکثر زنانی که این نشانه را دارند، دچار پره‌اکلامپسی نیستند اما چنین حالتی در پره‌اکلامپسی شدیدتر می‌شود. بنابراین در صورت تشدید تورم دست‌ها، صورت یا پاها سریعاً به پزشک یا ماما مراجعه کنید.

عوامل خطرساز برای ایحاد فشار خون بالا در زمان بارداری

سبک زندگی ناسالم ممکن است باعث ایجاد فشار خون بالا در بارداری شود. اضافه وزن یا چاقی و بی تحرکی از عوامل خطرساز اصلی ایجاد فشار خون هستند.
احتمال بروز فشار خون در زنانی که اولین حاملگی خود را تجربه می کنند بیشتر است. خوشبختانه احتمال ایجاد این وضعیت در حاملگی های بعدی این زنان کمتر است.
زنانی که چند نوزاد همزمان باردار هستند بیشتر در معرض خطر فشار خون هستند زیرا این زنان فشار و استرس بیشتری را نیز متحمل می شوند.
یکی دیگر از عوامل خطر ساز، سن حاملگی است. زنان حامله بالای 40 سال بیش از دیگران در معرض خطر هستند.
بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی جامعه طب باروری، استفاده از فناوری های کمکی برای باردای مانند IVF، می توانند باعث افزایش احتمال ابتلا به فشار خون بالا در بارداری شوند.

انواع بیماری های فشار خونی مرتبط با حاملگی

✅ فشار خون مزمن

گاهی اوقات زنان قبل از حاملگی مبتلا به فشار خون هستند، این ممکن است به عنوان فشار خون بالا مزمن شناخته شود و معمولا با داروهای فشار خون درمان می شود. هم چنین پزشکان افزایش فشار خونی را که در 20 هفته اول بارداری ممکن است رخ دهد، فشار خون مزمن در نظر می گیرند.

✅ فشار خون وابسته به حاملگی

فشار خون وابسته به حاملگی بعد از هفته 20 در بارداری رخ می دهد. این نوع از فشار خون معمولا بعد از زایمان بهبود می یابد و بیشترین عوارضی که در این نوع از فشار خون مشاهده می شود احساس وضع حمل کاذب است.

✅ فشار خون مزمن همراه با پره اکلامپسی

نوعی دیگر از فشار خون مزمن است که در آن زنان حامله قبل از باردار شدن مبتلا به فشار خون بالا هستند، سپس عوارض دیگری در طول مدت بارداری به آن اضافه می شود (مانند دفع پروتئین از ادرار).

اندازه گیری فشار خون در زمان بارداری

فشار خون اندازه گرفته شده به صورت یک کسر نوشته می شود: فشار خون سیستولی به روی فشار خون دیاستولی
عدد بالایی نشان دهنده فشار خون سیستولی است، که فشار وارده بر شریان های قلبی هنگام منقبض شدن عضلات قلب برای پمپاژ خون را نشان می دهد. عدد پایینی نشان دهنده فشار خون درون قلب هنگام دوره استراحت قلب است.

✅ فشار خون عادی در دوران باردای یه چه معناست؟

برای تعیین فشار خون عادی در طول دوران بارداری، پزشک میزان فشار خون در اولین ملاقات را به عنوان مقدار پایه ی فشار خون در نظر می گیرد. سپس پزشک فشار خون شما را در ملاقات های بعدی اندازه می گیرد.
فشار خون عادی معمولا در حدود 120/80 mmHg است.

✅ فشار خون بالا در باردای به چه معناست؟

اگر فشار خون بالای 140/90 mmHg باشد، یا افزایش فشار خون بیشتر از 15 mmHg، از مقداری که در دوران قبل از بارداری اندازه گرفته شده، باشد به معنای فشار خون بارداری است.
از ابتدای حاملگی (معمولا از هفته پنچم) تا انتهای سه ماهه دوم حاملگی ممکن است شاهد کاهش فشار خون در فرد حامله باشیم. به این دلیل که هورمون های دوران بارداری می توانند باعث اتساع عروق شوند که این امر موجب کاهش مقاومت عروق در برابر جریان خون می شود.

✅ فشار خون پایین در دوران بارداری به چه معناست؟

برای کاهش فشار خون در طی بارداری تعریف عددی خاصی وجود ندارد اما نشانه های کاهش فشار خون در طی بارداری عبارتند از:
• سردرد
• سرگیجه
• تهوع
• احساس ضعف
• پوست سرد

تغییرات فشار خون در دوران بارداری

در دروان بارداری ممکن است فشار خون زن حامله افزایش یا کاهش یابد و و دوباره به سطح عادی در دوران بارداری برگردد. علل این پدیده عبارتند از:
افزایش مقدار خون زن حامله: بر اساس تحقیقات، حجم خون در زنان حامله تا 45 درصد افزایش می یابد. این مقدار خون اضافی باید توسط قلب به تمام بدن پمپ شود.
پرسش از دکتر نوبت دهی تلفنی
بطن چپ (قسمتی از قلب که بخش اعظم پمپار خون را انجان می دهد) ضخیم تر و بزرگتر می شود: بزرگ شدگی بطن چپ یک تغییر موقت برای افزایش توان پمپاژ قلب است تا بتواند مقدار خون اضافی را به تمام بدن پمپ کند.
در دوران بارداری کلیه ها مقدار بیشتری هورمون وازوپرسین ترشح می کنند. این هورمون باعث افزایش حجم آب بدن می شود.
در بیشتر موارد، فشار خون در دروان بارداری بعد از زایمان بهبود میابد. در مواردی که فشار خون بالا باقی می ماند پزشکان با استفاده از دارو درمانی فشار خون را به مقدار عادی اولیه برمی گردانند.

نکاتی برای اندازه گیری فشار خون در دوران بارداری

راه های زیادی برای اندازه گیری فشار خون در دوران بارداری وجود دارد. بعضی از این راه ها در شرح ذیل ذکر شده اند:
یک دستگاه مانیتور فشار خون از داروخانه تهیه کنید. این دستگاه ها بر روی مچ یا بازوی شما بسته می شوند. برای اینکه مطمئن شوید مقداری که اندازه گیری می کنید صحیح است، این دستگاه را با خود به مطب پزشک ببرید تا پزشک اطلاعات مانیتور شده را با اطلاعات خود مقایسه کند.
برای تعیین دقیق تر فشار خون به صورت روزانه، در یک ساعت معین فشار خون خود را اندازه گیری کنید. برای این کار لازم است تا در حالتی بنشینید که پاها صاف است و خمیده نیست. به طور معمول برای اندازه گیری فشار از یک دست استفاده کنید.
در صورتی که در فاصله های زمانی 4 ساعته مقدار فشار خونی که اندازه گیری کردید مکرر و با دفعات زیاد، بالا بود و یا اگر هر یک از علائم افزایش فشار را در خود حس کردید به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض فشار خون بالا در بارداری

اگر فشار خون طی 20 هفته مداوم در دوران باردای بالا باقی بماند عوارض مختلفی مانند پره اکلامپسی ممکن است به وجود بیاید.
این یک قانون است که هرچه فشار خون شما بالاتر باشد، شما و نوزادتان در معرض ریسک بزرگ‌تری هستید.

✅ فشار خون خفیف تا متوسط

اگر فشار خون شما در حد خفیف تا متوسط باقی بماند و دچار پره‌اکلامپسی نشوید، خطر کمی وجود دارد. اکثر زنانی که در دوران بارداری فشار خون بالا دارند، در حقیقت فشار خونشان به صورت خفیف تا متوسط بالا رفته است. با این حال بسیار مهم است که در دوران بارداری، فشار خون و ادرار شما مرتباً چک شود تا هرگونه نشانه‌ای از پره‌اکلامپسی سریعاً آشکار شود.

✅ پره اکلامپسی چیست؟

شرایطی که باعث ایجاد آسیب های جدی در بعضی از اعضای بدن مانند کلیه ها و مغز می شود. پره اکلاکپسی همچنین به عنوان یک نوع مسمومیت خون شناخته می شود. به پره اکلامپسی که همراه تشنج باشد اکلامپسی می گویند.
مراقبت کامل قبل از زایمان مانند ملاقات های مرتب با پزشک، می تواند باعث تسهیل در تشخیص علائم پره اکلامپسی شود. علائم پره اکلامپسی عبارتند از:
• وجود پروتئین در نمونه ادرار
• تورم غیر عادی در دست ها و پاها
• سردرد مداوم
خطراتی که شما را به عنوان مادر تهدید می‌کند عبارتند از:
• افزایش احتمال سکته
• آسیب کلیه‌ها و کبد
• افزایش ریسک لخته شدن خون
• افزایش ریسک خونریزی شدید از جفت
• احتمال تشنج، در صورتی که پره‌اکلامپسی ایجاد شود
خطرات مربوط به نوزاد شما عبارتند از:
• افزایش احتمال رشد ضعیف
• افزایش شانس تولد زودرس
• افزایش احتمال مرگ جنین و مرده به دنیا آمدن نوزاد

✅ مشکلات مربوط به فشار خون بالا در بارداری

فشار خون بالا شما و نوزادتان را در معرض خطر بیش‌تری قرار می‌دهد:
• زایمان زودرس، یعنی زایمان قلب از هفته‌ی 37 بارداری
• نیاز به سزارین
• ایجاد مشکل در رشد جنین
• قطع ناگهانی جفت
• پره‌اکلامپسی و اکلامپسی
فشار خون پایین هم می‌تواند مشکلاتی در بارداری ایجاد کند. مطالعه‌ای در سال 2012 نشان داده است که فشار خون پایین در زنانی ایجاد می‌شود که قبل از بارداری هم چنین مشکلی داشته‌اند. طبق نتایج این مطالعه، زنانی که فشار خون پایین آن‌ها همچنان در بارداری ادامه پیدا می‌کند به احتمال بیش‌تری دچار تهوع، استفراغ، خونریزی واژینال، و کم‌خونی می‌شوند.

✅ سندرم HELLP

HELLP، یک سرواژه به معنای hemolysis (همولیز یا تحلیل گلبول های قرمز)، elevated liver enzymes (افزایش آنزیم های کبدی) و low platelet count (کاهش تعداد پلاکت ها) می باشد. این سندرم یک شرایط جدی و خطرناک است که می تواند یکی از عوارض پره اکلامپسی هم باشد.
علائم سندرم HELLP عبارتند از تهوع، استفراغ، سردرد و درد در قسمت بالای شکم. از آن جایی که این سندرم یک وضعیت اورژانسی و خطرناک محسوب می شود و می تواند اعضای حیاتی بدن را مختل کند اگر زن بارداری دچار این وضعیت شود اقدامات اولیه برای بیمار باید انجام شود.

پیشگیری از فشار خون بالا در زمان حاملگی

عوامل خطرسازی که معمولا در بروز فشار خون بالا نقش دارند مانند، چاقی و سابقه فشار خون، به وسیله ورزش و رژیم غذایی مناسب می توانند کنترل شوند. هر چند که در دوره حاملگی افزایش وزن اجتناب ناپذیر است اما با این حال توصیه می شود که زنان حامله در مورد مقدار افزایش وزن مناسب که به سلامتی آن ها لطمه نمی زند با پزشک خود مشورت نمایند.
راهنمایی های تغذیه ای برای زنان حامله از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای این کار باید به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید تا در هنگام برنامه ریزی برای رژیم غذایی شما قد و وزن شما را نیز مد نظر قرار دهد.
در هنگام حاملگی علاوه بر تغییرات جسمی و روانی بدن فرد دچار تغییرات هورمونی نیز می شود که این امر موجب ایجاد استرس می شود در نتیجه مدیریت فشار خون در این افراد سختتر است. برای همین زنان حامله باید از روش های کاهش استرس مانند یوگا و روش های تعمقی (meditation) استفاده کنند.

درمان فشار خون بالا در بارداری

بعضی از روش های سنتی درمان فشار خون می توانند باعث بروز مشکلاتی در زنان حامله شوند. بر اساس اطلاعات به دست آمده، مصرف داروهای زیر برای درمان فشار خون در هنگام بارداری ممنوع است.
• مهار کننده های ACE (آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین)
• مهار کننده های رنین
• دارو های مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین
این داروها در حالت معمول از طریق جریان خون به بدن جنین در حال رشد می رسند و می توانند اثرات مخربی بر سلامتی جنین بگذارند. هم چنین این داروها می تواند باعث رقیق شدن خون شوند و در نتیجه توانایی مادر برای حمل بچه کم می شود.
متیل دوپا و لابتولول هر دو داروهایی هستند که برای کنترل فشار خون بالا در بارداری قابل استفاده هستند و هیچ خطری ندارند.
انجام سونوگرافی در دوران بارداری به پزشک کمک می‌کند از سالم بودن و رشد نرمال جنین اطمینان حاصل کند. داروها هم بر اساس نوع و شدت فشار خون شما تجویز می‌شود. به عنوان مثال افرادی با فشار خون پایین احتمالاً نیازی به مصرف دارو ندارند اما پزشک از آن‌ها می‌خواهد هنگام بلند شدن برای جلوگیری از سقوط حتماً احتیاط را رعایت کنند. در موارد شدیدتر نیاز است که:
• مایعات و به خصوص آب بیش‌تری بنوشید.
• جوراب‌های فشارنده‌ی طبی بپوشید.
• نمک بیش‌تری مصرف کنید.
• کمتر بایستید.
• وقتی می‌ایستید به طور متناوب استراحت کنید.

Advertisement
دسته
مقالات
بدون نظر

یک دیدگاه بنویسید